Logout

Over het project ‘Door de lens van Antoni’

 

Het project ‘Door de lens van Antoni’ heeft als doel jongeren mee te nemen op een ontdekkingsreis, proefondervindelijk onderzoek te doen en zich bewust te worden van het waarnemen, interpreteren en het verbeelden van waarnemingen. Het daagt uit om even een echte wetenschapper en kunstenaar te zijn en daarover met elkaar in gesprek te gaan.

De lessen zijn ontworpen om een diversiteit aan leerdoelen in zowel wereldoriëntatie, rekenen, taal, wetenschap en techniek, kunstzinnige oriëntatie en loopbaan oriëntatie te bedienen. Het materiaal is onder de creative commons licentie (CC-BY-NC-ND) te gebruiken voor niet commerciële doeleinden met vermelding van de bron.

Antoni van Leeuwenhoek is de inspiratiebron. Hij wordt wereldwijd gezien als de grondlegger van de microbiologie met zijn ongekend goede lenzen. Door Antoni’s verhaal te volgen reconstrueren jongeren zelf de stappen die hij ook heeft gezet. De ontdekking en verbeelding van de microwereld in de 17e eeuw waren mede de fundamenten waarop de principes van de moderne wetenschapsbeoefening gebouwd zouden gaan worden. Kennis van deze principes is in onze huidige tijd van groot belang. Inzicht in de constructie van wat ‘waarheid’ en wat ‘fictie’ is, is in het huidige mediatijdperk essentieel.

Het project bestaat uit een digitale omgeving met een opbouw in vijf blokken. De start van ieder blok is een ontmoeting met een professional in een beroep gerelateerd aan de microscoop. Dit kan bij voorkeur in de klas zelf gebeuren door een gastdocent. Maar er zijn ook films gemaakt die de beroepsbeelden schetsen. Van wetenschapper, analist tot kunstenaar en curator. Vervolgens voeren leerlingen zelf opdrachten uit. Ze maken zelf een microscoop, leren over werking en gebruik van de microscoop, doen eigen onderzoek en tekenen hun waarnemingen, delen deze online en gaan daarna in dialoog hierover met hun ‘peers’. De wetenschapscyclus in een notendop.

Door leerlingen te laten observeren, hun waarnemingen zelf te laten vastleggen en te verbeelden om ze later te interpreteren, ondervinden ze dat wetenschap weliswaar gebaseerd is op constructies maar zich onderscheidt van fictie door het streven naar waarheidsvinding.

Om zo te leren kijken is bepaald niet evident en juist van belang voor jongeren om kritisch te leren kijken en denken en te leren gemotiveerde keuzes te maken.

Partners

Het project Door de lens van Antoni is een samenwerking van verschillende partijen. Penvoerder en projectleiding is in handen van het Huygens Instituut. Partners in het ontwerp van de lessen zijn het Nederlands Instituut voor Biologie en IMC Weekendscholen in samenwerking met Wim van Egmond, microfotograaf. Adviezen door experts van Universiteit Groningen, Academie Minerva, Universiteit Utrecht en Sandberg Instituut. Shoreline Productions produceerde het project, de films en de website in samenwerking met digitaal bureau Studio Parkers.

Het project maakt onderdeel uit van een breed programma in het kader van Het Jaar van Antoni van Leeuwenhoek dat in 2023 plaatsvindt. Zie www.antonivanleeuwenhoekjaar.nl.

Recent wetenschappelijk onderzoek laat opnieuw zien wat het belang van het werk van Van Leeuwenhoek en zijn tijdgenoten is geweest voor het verbeelden van de wereld om ons heen. Zie daarvoor de website www.visualising the unknown.org

Het project is gesteund vanuit het onderzoeksprogramma Wetenschapscommunicatie dat (mede) is gefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) in het kader van de Nationale Wetenschapsagenda.

Over de Nationale Wetenschapsagenda

In opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voert NWO het onderzoeksprogramma van de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) uit. Het doel van de NWA is om met kennis een positieve, structurele bijdrage te leveren aan de maatschappij van morgen, door vandaag bruggen te slaan en met elkaar voor wetenschappelijke doorbraken en maatschappelijke impact te zorgen. Hieraan wordt onder andere invulling gegeven door het bevorderen van wetenschapscommunicatie, in samenwerking met het wetenschapsveld, door de interactie tussen wetenschap en samenleving te intensiveren. Relevante en aansprekende wetenschapscommunicatie draagt in belangrijke mate bij aan omarming van en vertrouwen in de wetenschap in het algemeen en onderzoeksresultaten in het bijzonder

Partners in het project zijn

  • Huygens Instituut
  • Stichting IMC Weekendschool
  • Nederlands Instituut voor Biologie – NIBI
  • Wim van Egmond Microphotography
  • Universiteit Groningen
  • Freudenthal Instituut / Universiteit Utrecht
  • Barbara Visser – Beeldend kunstenaar
  • Shoreline Productions
  • Studio Parkers

Met dank aan

  • Tiemen Cocquyt – Rijksmuseum Boerhaave
  • Rijksmuseum Boerhaave
  • Douglas Anderson – www.Lensonvanleeuwenhoek.net
  • Loes Hooijboer – Het waterlaboratorium
  • Henrike Scholten – Beeldend kunstenaar
  • Imka Buurke – Hanze Hogeschool Akademie Minerva
  • Daphne Jurriens – Universiteit Utrecht
  • Margot Koster – Universiteit Utrecht
  • Akademie van Kunsten

Website